Eiland(jes) hoppen

Wat doen we nu zoal de hele dag? Deze voor een aantal lezers nijpende vraag laat zich beantwoorden via drie  basale subvragen:
1. Wat wordt het weer? Daar gaat deze reis, maar weinig tijd aan op. We gaan van het ene naar het andere hogedrukgebied. We zijn nu bijna 6 weken onderweg en hebben letterlijk 5 druppels regen gehad. De wind wisselt, maar een stormwaarschuwing hebben we nog niet gehad. Ook onweer is er bij ons niet geweest. We hebben bij tegenwind of te weinig wind redelijk wat moeten motoren, maar we hebben ook grote delen fantastisch de wind in de zeilen gehad.
2. Hoe komen we aan eten? De door ons meest gestelde vraag als we weer op een nieuwe plek aankomen is niet ‘Wo ist die Bahnhof?’, maar ‘Where is the supermarket?’. We vinden het leuk om te kokkerellen. Tot nu toe zijn we maar drie keer uit eten geweest.
3. Is en blijft de Animato in orde? Alles aan de Animato functioneert prima. Maar er zijn natuurlijk altijd klussen te doen. Een bekende uitspraak is: ‘Koop een boot en werk je dood.’ Dat geldt natuurlijk niet voor Marie-Claire. Haar slogan is: ‘Ga met Boot, dan werkt hij zich dood.’ 😀 Vroeger had ik een hekel aan klussen. Maar ik vind het eigenlijk steeds leuker worden. De meeste problemen waar we een oplossing voor moeten zoeken hebben we onszelf op de hals gehaald. Neem nu operatie ‘theepot’. Uiteindelijk is het gelukt om de val van de genua weer aan de goede kant van de zaling te krijgen. Mijn aanvankelijke idee met een katrol waarbij ik een contragewicht gebruikte (uiteindelijk geen theepot, maar een magneet) bleek te werken. Gaf best wel een kick. Maar we zijn ook een ochtend bezig geweest met een luidspreker in de kuip, die niet meer werkte. De bedrading op de Animato is een enorme puzzel. Bovendien was het voor mij zo een beetje de eerste keer dat ik met een multimeter aan de gang ging. Ook deze klus is geklaard. We waren apetrots. Heeft omgerekend wel € 800 aan mensuren gekost. En dan te bedenken dat we die luidspreker eigenlijk nooit gebruiken. 😀 Serieuzer zijn klussen waarmee we lekkages proberen te verhelpen. Er is niets ernstigs aan de hand, maar plasjes water onderin de Animato zijn wel irritant. De kunst is om de oorzaak op te zoeken. Het kan van tal van plaatsen komen: motor (koelwater), (aansluitingen) watertank, douches, gootsteen en wasbak, buiswater dat naar binnen lekt etc. Methode van werken is successievelijk de verschillende mogelijkheden uitsluiten. De motor is het (gelukkig) in ieder geval niet. Één lekkende aansluiting hebben we gevonden. Maar we zijn er nog niet vanaf. Wordt vervolgd.

Bovenal genieten we van natuur, steden en dorpen met wandelen en fietsen. Er valt veel te ontdekken. De afgelopen week waren we op Bornholm. Dit Deense eiland is ca. 40 x 15 km. Zo in het voorseizoen is het er heerlijk toeven. Karakteristieke vissersplaatsjes. Mooie landschappen. Ook vinden we het leuk om voor ons nieuwe vogels te spotten. Op 20 km afstand  van Bornholm ligt geïsoleerd in de Oostzee een oude burcht: Christiansø. Het was uniek om daar een dag en nacht door te brengen. Dat geldt ook voor Utklippan. Dit uit alleen maar een vuurtoren en rotsen bestaande eilandje ligt aan de uiterste zuidoostkust van Zweden. We waren er vier jaar geleden ook geweest. Ook nu was het weer een mooie ervaring. 

Het werk is op grote afstand. Toch houd ik me, om mijn geest scherp te houden, met enkele werkgerelateerde vraagstukken bezig. Zo lever ik een bijdrage aan de voeding voor een door een hoogleraar van de TU Delft geïnitieerde tentoonstelling over de gevolgen van de ‘decarbonisatie’  (het stopzetten van het gebruik van fossiele brandstoffen) voor haven en stad/regio Rotterdam.  Het is de bedoeling dat er eind dit jaar een eerste expositie gereed is voor discussie over een aantal scenario’s. Het plan is om in 2020 een tentoonstelling in het Rotterdam Museum te organiseren.

Qua denkwerk ben ik echter vooral gegrepen door het boek ‘Homo Deus’ van Yuval Harari. Vier jaar geleden had tijdens mijn sabbatical op de Animato het boek ‘De Cirkel’ van Dave Eggers mij het meest tot denken aangezet. Hoe actueel is de discussie die hij in dat boek aansneed: de macht van de grote bedrijven Google, Microsoft, Apple, Facebook, maar vooral de privacy kwesties. Wat Harari beschouwt is het meest omvattende dat ik tot nu toe heb gelezen: de ontwikkeling van de mens. Wat mij betreft is het een echt magnum opus. Volgens Harari waren de grote menselijke projecten tot de 20ste eeuw het overwinnen van honger, ziekte en oorlog. De nieuwe projecten van de 21ste eeuw zijn het verkrijgen van onsterfelijkheid, geluk en goddelijke vermogens. Boeiend is hoe hij laat zien waar de mens de zin van het leven zoekt. Godsdiensten hebben hun tijd gehad. De (radicale) islam, maar ook het (fundamenteel) katholicisme zijn nog wel belangrijke spelers op het wereldtoneel, maar ze zijn alleen nog reactief en bezig met achterhoede gevechten. De afgelopen eeuw hebben verschillende vormen van humanisme steeds steviger post gevat. We leven nu in een tijd dat het liberaal humanisme overheerst (niet bij de goegemeente, maar wel bij de gang- en smaakmakers). Volgens Harari zal het liberaal humanisme ook ten ondergaan. Het humanisme vertelt ons dat wij zelf de ultieme bron van zingeving zijn en dat onze vrije wil dus het hoogste gezag is. Maar volgens Harari bestaat de vrije wil alleen in de fantasieverhalen die we als mens zelf hebben verzonnen. Raoul Martinez heeft er een dikke pil over geschreven: ‘Hoe vrij zijn wij?’ Ook een goed boek, dat ik van Paul Wassenberg kreeg. Onze vrije wil is een illusie. We dachten als mens ons te onderscheiden van andere organismen omdat we bewustzijn hebben. Als dat al werkelijk het geval is (we kennen slechts een miniem deel van het spectrum van mogelijke geestestoestanden) het is niet relevant. Onze voorkeuren en ons handelen worden bepaald door algoritmen. Organismen *zijn* algoritmen is zijn stelling. Niet-organische algoritmen zullen ons als mens gaan overtreffen. Daar zijn we al aardig naar toe op weg, in een razend tempo. Het is veiliger op de weg als alle voertuigen geautomatiseerd zijn dan wanneer er nog enkele door mensen bestuurd worden. Computers kunnen beter een diagnose van een ziekte stellen dan artsen. Etc. Als mens zijn we straks economisch overbodig. Niet-bewuste, maar hyperintelligente algoritmen zullen ons spoedig misschien wel beter kennen dan we onszelf kennen. Zijn intrigerende slotvraag is: ‘ Wat gebeurt er dan met de maatschappij, de politiek en het dagelijks leven?’ Op de analyse van Harari valt zeker wat af te dingen, maar zijn kijk vind ik fenomenaal. Wat ik niet begrijp is dat er niet meer (populair) wetenschappelijke recensies zijn verschenen als reactie op dit boek. Wie voelt zich uitgedaagd?

Op dit moment, 10 juni, zijn we in Kalmar. Het is tijd om grote schoonmaak te houden en te foerageren. De komende week trekken we verder noordwaarts en willen we de scheren van de  Zweedse oostkust gaan verkennen.